Roma İmparatorluğu-5 (Flavius Hanedanlığı M.S. 69-96)
Vespasianus (M.S.
69-79)
M.S. 9’ da doğdu. M.S. 39' da Flavia Domitilla ile evlendi. Bu evliliğinden 2' si erkek 1' i kız olmak üzere 3 çocuğu oldu. İmparator olmadan karısı ve kızı öldü. Vespasianus Roma İmparatorluğu'nun
doğusunun büyük bölümünün yönetiminden sorumlu son derece başarılı bir Roma
generaliydi. Kendisi Galba'nın imparator olma talebini desteklemiş, Galba'nın
ardından da tahtın en büyük adayı haline gelmiştir. Otho' nun ölümünün ardından
Vespasianus Roma'nın kışlık hububat tedarikçisi Mısır'ı kontrolü altına almayı
başararak rakibi Vitellius'u yenebileceği güçlü bir konuma gelmişti. M.S. 20
Aralık 69 günü Vespasianus'un taraftarları Roma'yı işgal ettiler. Vitellius
kendi askerleri tarafından öldürüldü ve ertesi gün 60 yaşındaki Vespasianus
Senato tarafından imparator olarak onaylandı...
Muhalif senatörleri kovdu. Aynı zamanda Nero'nun eylemleri
ve takip eden yıllardaki krizler nedeniyle 200'e düşen senatör sayısını 1.000'e
çıkardı. Yeni senatörlerin çoğu Romalı değil, daha ziyade İtalya ve batı
eyaletlerindeki şehir merkezlerindendi...
Roma'yı Nero'nun aşırı harcamaları ve iç savaşlar yüzünden
oluşan malî yükten kurtardı. Bunu yapmak için yalnızca vergileri artırmadı aynı
zamanda yeni vergiler de koydu. Ayrıca censura yetkileriyle tüm şehirlerin ve
eyaletlerin malî yapılarını dikkatlice inceleme fırsatı buldu. Bu sağlam malî politikalar vasıtasıyla
hazineyi kâra geçirmeyi başardı ve bayındırlık işlerine girişti. Amphitheatrum
Flavium'un (Kolezyum) yapım emrini ilk Vespasianus vermişti. Ayrıca bir forum
ve ortasında da bir Huzur tapınağı inşa ettirmişti. İlave olarak sanata hatırı
sayılır miktarda sübvansiyon ayırdı...
Vespasianus görev süresince eyaletlerde de etkin bir
imparatordu. Hispania'ya ayrıca önem vermiş ve üç yüz kasaba ve şehre Latin
hakları vermişti. İmparatorluğun sınırlarını da genişletti. M.S. 69 yılındaki kriz orduda düzensizliğe neden olmuştu. En
belirgin sorunlardan biri eyalet lejyonlarının eyaletlerinin isteklerini temsil
ediyor olması gerekenlere sadakatiydi. Bunun başlıca nedeni destek
birliklerinin askere kaydoldukları memleketlerinde konuşlandırılmış olmasıydı.
Vespasianus bu uygulamayı değiştirdi. Destek birliklerini imparatorluğun diğer
bölgelerinden adamlarla karıştırdı ya da birlikleri başka bölgelere gönderdi.
Ayrıca yeni bir askerî darbe ihtimalini iyicene azaltmak için lejyonları sınır
boyunca dağıttı...
Vespasianus’ a da diğer imparatorlara yapıldığı gibi bir çok suikast ve planları da yapıldı. Hiçbiri
amacına ulaşamadı ama imparatorun yaşı itibarı ile sağlık sorunları artmaya başlamıştı. Bir
süre sonra hastalanan imparator 70 yaşına birkaç ay kala M.S. 24 Haziran 79’ da
öldü…
Titus (M.S. 79-81)
M.S. 39' da Roma' da doğdu. Vespasianus'un büyük oğlu Titus hükümdar olmak üzere
hazırlanmıştı. Babasının yanında başarılı bir general olarak hizmet vermiş,
doğunun güvenlik altına alınmasına yardımcı olmuş ve sonunda Suriye ve
Yahudiye'deki Roma ordularının komutanı olarak o sırada devam etmekte olan
Yahudi isyanını bastırmıştı. M.S. 70' de Hierousalem' i (Kudüs) almayı başardı. Bir süre babası ile birlikte konsül olarak görev
yaparak tecrübe kazandı. Başa geçtiğinde Roma toplumunun saygın bulmadığı bazı
ilişkileri yüzünden endişeye sebep olmuşsa da kısa sürede erdemli biri olduğunu
ispat etmiş, öyle ki babası tarafından sürgüne
gönderilen birçok kişiyi bile geri çağırmıştır...
Ancak kısa süreli saltanatına iki felaket, M.S. 79'da
Pompeii'deki (Bugün bir çok filmin konusu olmuştur) Vezüv yanardağının patlaması ve 80 yılında Roma'nın büyük bölümünü
yerle bir eden yangın damgasını vurmuştur. Bu trajedilerin ardından yapılan
yeniden inşa faaliyetlerindeki cömertliğiyle son derece popüler hale gelmiştir.
Titus babasının zamanında başlanan büyük amfi tiyatro ile son derece gurur
duyuyordu. M.S. 80 yılında henüz tamamlanmamış yapıda açılış törenleri
düzenledi. 100 gün süren müsrif gösterilerde 100 gladyatör yer aldı. Titus M.S.
81 yılında 42 yaşında tahminen bir hastalık yüzünden öldü. Titus' un ölümü hiç kimsenin beklemediği bir anda ve çok ani olmuştu. Kardeşi Domitianus tarafından zehirletildiği konuşuldu...
Domitianus (M.S.
81-96)
M.S. 51' de Roma' da doğdu. Ağabeyi Titus' un ani ölümü ona imparatorluğun kapılarını açmış oldu. Flaviusların otokratik yönetimlerinden ötürü hepsinin senato
ile ilişkileri zayıftı ancak içlerinde yalnızca Domitianus ciddi sorunlarla
karşılaşmıştı. Konsül ve censura olarak sürekli hâkimiyetinin daha evvelden bir
örneği yoktu. Ayrıca genellikle bir imperator olarak tamamıyla askerî
kıyafetler giyiyordu. Bu Principatus dönemi imparatorlarının gücünün dayanağının,
princeps'ten gelen imparatorluk gücü olduğu fikrine tersti. Senatodaki itibarı
bir yana Domitianus, Roma halkını Roma'daki tüm ev sahiplerine yardım
yapılması, yeni tamamlanan Kolezyum'daki sıra dışı gösteriler ve babası ve
ağabeyi döneminde başlanmış olan bayındırlık ilerinin devam ettirilmesi gibi
çeşitli yollarla memnun etmişti. Ayrıca babası gibi malî işlere kafasının
yattığı anlaşılmaktadır zira müsrifliğine rağmen haleflerine iyi durumda bir
hazine bırakmıştı…
Ancak hükümdarlığının sonlarına Domitianus son derece
paranoyak bir hale gelmiştir. Bu paranoyanın temelleri muhtemelen babasından
gördüğü muamele ile bağlantılıydı. Geçmişte kendisine önemli sorumluluklar
verilmişse de önemli konularda başkalarının gözetimi olmadan kendisine
güvenilmemiştir. Germania valisi ve komutanı Antonius Saturnius'un M.S. 89
yılındaki isyanının ardından bu paranoya şiddetli bir hale dönüştü. Paranoyası yüzünden çok sayıda kişinin tutuklanmasına, idam edilmesine
ve birçok mülke el konmasına (ki bu müsrifliğini açıklayabilir) yol açtı.
Sonunda iş öyle bir noktaya geldi ki en yakın danışmanları ve aile üyeleri
korku içinde yaşar hale geldi. M.S. 96 yılında senatodaki düşmanları, Stephanus
(Julia Flavia'nın kâhyası), Praetor muhafızları ve imparatoriçe Domitia Longina
tarafından düzenlenen bir suikastle öldürüldü…
0 yorum:
Yorum Gönder